Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2013

Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά των παιδικών μου χρόνων (μέρος Ι)



Δεν είμαι και πολύ μεγάλος αλλά πλάκα πλάκα θυμάμαι πράγματα που έγιναν πριν πάνω από 1/3 του αιώνα.
Και 1/3 του αιώνα, σχεδόν 35 χρόνια, δεν είναι μικρό πράγμα τελικά. Ώρες ώρες σκέφτομαι πως είναι σαν να ζούσαν άλλοι άνθρωποι εδώ τότε και όχι εμείς οι ίδιοι.
Τον τελευταίο αιώνα οι εξελίξεις στην τεχνολογία ήταν τόσο αλματώδεις, που αν πάμε μερικά χρόνια πίσω απ’ την εποχή μας και δούμε πράγματα που τότε ήταν «επανάσταση» τώρα είναι πολύ ξεπερασμένα.
Και γι’ αυτό έχω την εντύπωση ότι θα χρόνος τώρα μετράει αλλιώς, τρέχει πιο γρήγορα.
Να το πω αλλιώς. Αν από το 2010 μπορούσες να πας πίσω στο 1960 θα νόμιζες ότι προσγειώθηκες σε άλλον πλανήτη. Αν όμως από το 1850 μπορούσες να γυρίσεις στο 1800 δεν θα καταλάβαινες και μεγάλη διαφορά, φαντάζομαι. Και αν με τον ίδιο τρόπο μπορούσες να γυρίσεις ακόμα πιο πίσω θα νόμιζες ότι ο χρόνος είναι ακίνητος.
Πριν κάμποσα χρόνια είχα πάει με τη γυναίκα μου στη Μακρινίτσα. Σε ένα ξενοδοχείο είχαν διαμορφώσει τον προθάλαμο σε παραδοσιακό καθιστικό και καλά. Είχε λοιπόν μια ξύλινη τάβλα, ξέρετε απ’ αυτήν που έτρωγαν εκεί πριν χρόνια και μερικά μαξιλάρια γύρω γύρω.
«Πριν πόσα χρόνια έτρωγαν έτσι;», με ρωτάει η γυναίκα μου.
«Ξέρω γω; Πριν 60-70», της λέω.
Η γυναίκα μου είναι ξένη και νόμισε ότι μπερδεύτηκα.
«Πριν 160-170 θέλεις να πεις», μου λέει.
Όχι, πριν 60-70 ήθελα να πω. Είναι φοβερό, ο άνθρωπος που γράφει τώρα, πατάει μερικά κουμπιά σε ένα πράγμα που το λένε υπολογιστή και βλέπει ζωντανά ανθρώπους στην άλλη άκρη του Ατλαντικού!
Ή γράφει ένα κείμενο σε ένα πραγματάκι που λέγεται κινητό και το στέλνει παντού στον κόσμο!
Και είναι ο ίδιος άνθρωπος που όταν ήταν παιδάκι έπαιζε με μπίλιες (βώλους) στον δρόμο έξω από το σπίτι του, που ήταν φυσικά χωματόδρομος, και όχι όπως οι χωματόδρομοι σήμερα αλλά γεμάτος κουρνιαχτό αφού τον «άλεθαν» οι ρόδες απ’ τα κάρα.
Ή φοβόνταν, τι φοβόνταν, έτρεμε, να βγει έξω απ’ το σπίτι τέτοιες μέρες το βράδυ μην τον πάρουν τα καρκατζάλια (οι καλικάτζαροι).
Μα είναι δυνατόν;
Σκέφτηκα σήμερα να γράψω για μερικά πράγματα που θυμάμαι απ’ τα Χριστούγεννα όταν ήμουν παιδί, γιατί μπορεί να τα ξεχάσω μετά από χρόνια και θα είναι κρίμα.
Οι γιορτές άρχιζαν για μας όταν έκλεινε το σχολείο.
Χαρά μεγάλη.
Είχαμε τότε, θυμάμαι, μια σόμπα με ξύλα (έβγαζε συνέχεια καπνό και τι βάσανο ήταν να τινάξεις τα μπουριά…) και καθόμουνα με τους παππούδες μέχρι σχετικά αργά αφού δεν θα είχαμε σχολείο την επόμενη μέρα.
Τέτοια εποχή σουξέ είχαν οι ιστορίες με τους καλικάτζαρους.
Δεν ήταν ακριβώς παραμύθια, άλλωστε οι παππούδες που έλεγαν γλυκούλικα παραμύθια στα εγγόνια που κάθονταν γύρω απ’ το τζάκι και τους άκουγαν μαγεμένα ήταν μόνο στα αναγνωστικά που είχαμε στο σχολείο.
Ήταν ιστορίες αληθινές, γι’ αυτούς τουλάχιστον.
Τον τάδε (υπαρκτό πρόσωπο μεν, που όμως είχε αποβιώσει πριν πολλά χρόνια δε, οπότε λίγο δύσκολο να τον βρεις και να τον ρωτήσεις) τον είχαν αρπάξει οι καλικάτζαροι και του έκαναν διάφορα για να μιλήσει και να του πάρουν τη φωνή.
Τη Μάρω την είχαν αρπάξει στ’ αλήθεια ένα βράδυ που πήγε στον μύλο.
Μικροί και μεγάλοι φοβούνταν το ίδιο να βγουν έξω απ’ το σπίτια το βράδυ τέτοιες μέρες.
Να πάει μικρός ή μεγάλος στον μύλο του χωριού το βράδυ; Ούτε με σφαίρες.
Συνεχίζεται…

3 σχόλια:

  1. Μου ξύπνησες φίλε τίς θύμισες μου απο τα δικά μου παιδικά χρόνια στο χωριό!!! Είναι σχεδόν τα ίδια όπως τα περιγράφεις στο κείμενο σου!!! Χριστουγεννιάτικες διηγήσεις απο την γιαγιά μου και τους παππού - γιαγιά (βάβω την προσφωνούσα) απο την πλευρά της μητέρας μου!!! Στο ίδιο μοτίβο με τα δικά σου ήταν οι αναμνήσεις μου, για τους καλικάντζαρους, που αναφερόταν ώς "παγανά" λέξη που προέρχεται απο την "παγανιά" που εννοείτε η αναζήτηση θηράματος και το καρτέρι για να σκοτώσει ο κυνηγός το θήραμα, έχει σχέση και με την λέξη "παγανισμός" που αναφέρεται σε αρχαίες και μυθικές δοξασίες, πέρα απο τίς νόμιμες και επίσημες θεότητες, κάτι σαν παραθρησκεία ή αίρεση!!! Πάντως είναι οι ίδιες διηγήσεις με συγχωριανούς και συγχωριανές που δέν τίς ήξερα και που τίς είχαν πάρει τα παγανά και τίς είχαν μαγέψει και τρομοκρατήσει!!! Μάλλον αυτά είχαν και μιά διάσταση προστατευτισμού για να μήν βγαίνουμε τα βράδια έξω απο το σπίτι και να μαζευόμαστε μόλις σκοτεινιάζει!!! Επίσης εκτιμώ ότι πολλές παρασπονδίες στους ενηλίκους κυρίως ραντεβουδάκια και παράνομες σχέσεις, τα δικαιολογούσαν στο πλαίσιο της διάρκειας του δωδεκαημέρου που ήταν το διάστημα που έβγαιναν απο τον κάτω κόσμο τα παγανά για να τρελάνουν και να φοβίσουν τους ανθρώπους και τα ζώα του πάνω κόσμου!!! Το διάστημα αυτό άρχιζε απο τίς 25 Δεκεμβρίου και τελείωνε με τα Θεοφάνια στίς 6 Ιανουαρίου, εκάστου έτους!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ε λοιπόν φίλε ήθελα να σου ζητήσω ν’ αρχίσεις και εσύ να γράφεις γι’ αυτά που θυμάσαι απ’ τα Χριστούγεννα όταν ήσουν μικρός. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον. Αλλά μπορείς να ξεκινήσεις και τώρα.
      «Παγανά» έλεγαν και εδώ τους καλικάτζαρους, ξέχασα να το γράψω. Σκέφτηκα μήπως έχει σχέση με τον «παγανισμό» αλλά δεν είμαι σίγουρος.
      Πάντως δεν πιστεύω την «πονηρή» εκδοχή σου, ότι οι άνθρωποι βολεύονταν με τον φόβο των άλλων να ξεμυτίσουν απ’ τα σπίτια τους για να κάνουν ανενόχλητοι τις παρασπονδίες τους. Εγώ πιστεύω ότι και οι ενήλικες ήταν δεισιδαίμονες και φοβόνταν τους καλικάτζαρους.

      Διαγραφή
  2. Το κακό και το πονηρό ήταν πάντα συνώνυμο των παγανιστικών εθίμων!!! Η πίστη αυτή που μεταδόθηκε απο γενιά σε γενιά ήταν και αποτέλεσμα της έλλειψης γνώσης και επιστημονικής εξήγησης!!! Για παράδειγμα μου έλεγαν οι παππούδες μου για την αλαλιά, που πάθαιναν τότε απο το κρύο που τίς ημέρες των γιορτών ήταν τσουχτερό και η εξήγηση ήταν ότι τους πήρε την λαλιά ο καλικάντζαρος, ενώ οι άνθρωποι απο το κρύο έχαναν την φωνή τους!!! Επίσης η έκφραση "τον δείνα τον πήραν τα παγανά" και απο τότε τον κάνανε τρελό, δικαιολογούσε κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα ή και ψυχιατρικό!!! Αυτή ήταν η εξήγηση που τους έλεγε η μόρφωση και η λογική τους!!! Θυμάμαι ένα περιστατικό που κάποιος πήγε το στάρι στον μύλο για να το αλέσει και του το κλέψανε τα παγανά, ενώ στην πραγματικότητα το μουλάρι που είχε το φορτίο γλίστρησε στην όχθη του ποταμού και έπεσε στο ποτάμι μαζί με το φορτίο του!!! Αλλά επειδή ήταν μικρό παιδί, το δικαιολόγησε για να μήν φάει ξύλο έτσι!!! Τελικά όλα αυτά τα γεγονότα έχουν σχέση με αυτό που λέμε "μυθοπλασία"!!! Όμως επειδή μεγαλώσαμε κι εμείς με αυτά, δέν πρόκειται ποτέ να τα χαρακτηρίσουμε έτσι!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή