Οι παλιές αμαρτίες της Δύσης

Σαν χτες, το 1593, ο φιλόσοφος Τζορντάνο Μπρούνο οδηγείται σε δίκη από την Ιερά Εξέταση (στο εξής Ι.Ε.) και τελικά θα καταλήξει στην πυρά το 1600 αφού θα αρνηθεί να αποκηρύξει τις ιδέες του.

Μπορεί το σημερινό θέμα να φαίνεται λίγο παράταιρο σε μερικούς, αλλά η αλήθεια είναι ότι έψαχνα καιρό μια ευκαιρία για να γράψω κάτι για την Ι.Ε. και βρήκα την ευκαιρία αυτή με τη χθεσινή επέτειο.

Η οποία επέτειος βέβαια δεν αφορά μια οποιαδήποτε δίωξη της Ι.Ε., αλλά ένα γεγονός που είναι αντιπροσωπευτικότατο του σκοταδισμού που ήθελε να επιβάλλει αυτός ο τρομερός θεσμός της Καθολικής Εκκλησίας.

Ο Τζορντάνο Μπρούνο λοιπόν ήταν Ιταλός φιλόσοφος. Οι φιλοσοφικές του αντιλήψεις θεωρήθηκαν αιρετικές και διώχθηκε, φυλακίστηκε, δικάστηκε και τελικά καταδικάστηκε και κάηκε στην πυρά το 1600.

Ποιες ήταν οι φιλοσοφικές του αντιλήψεις που ενόχλησαν την εκκλησία; Πίστευε ότι το σύμπαν είναι άπειρο και ότι υπήρχαν και άλλοι, παράλληλοι με τον δικό μας, κόσμοι.

Θα μου πείτε «ε, αφού αυτό πίστευε έπρεπε να τον κάψουν;». Έτσι έκανε η Ι.Ε. Δεν έπρεπε να πιστεύεις κάτι διαφορετικό από αυτό που «έπρεπε».

Και δεν είχε καθόλου σημασία αν αυτό που πίστευες ήταν σωστό ή λάθος. Η Ι.Ε., μπορεί να ήταν «Ιερά» αλλά καθόλου «Εξέταση», εννοώ ότι δεν εξέταζε επί της ουσίας τα πράγματα.

Αφού ο άλλος, ο Γαλιλαίος, (στην εικόνα απεικονίζεται ο ίδιος κατά την απολογία του και πιστέψτε με, ήταν η λιγότερο τρομακτική απ’ τις εικόνες που μπορούσα να βρω για την Ι.Ε.) έκανε το λάθος να πιστεύει ότι το πλανητικό μας σύστημα ήταν ηλιοκεντρικό, ότι όλοι οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τον ήλιο και όχι γύρω από τη γη που παρέμενε ακίνητη και φυσικά και αυτό θεωρήθηκε ανατρεπτικό και αιρετικό.

«Η γη να κινείται;» φρύαξαν οι Ιεροεξεταστές, τον πέρασαν από δίκη και αν ο Γαλιλαίος δεν αποκήρυττε δημόσια τις πεποιθήσεις του, είχε σίγουρη την καταδίκη.  Βέβαια στη διαφήμιση, αν δεν κάνω λάθος, λέει για το ματσάκι «Και όμως γυρίζει», ενώ η παράδοση τον θέλει τελειώνοντας την απαγγελία της απαρνήσεως των πεποιθήσεών του να ψιθυρίζει «Και όμως κινείται» (εννοώντας τη Γη).

Στην πραγματικότητα, μάλλον τη φράση αυτή δεν την είπε ποτέ, γιατί αν τον άκουγε κανένας Ιεροεξεταστής αποκλείεται να ακυρωνόταν η γιορτή που είχε στήσει με καλεσμένο τον ίδιο η Ι.Ε. (ξέρετε, κόσμος, φωτιές κ.λπ.).

Γεγονός πάντως είναι ότι όπως ένα ματς γυρίζει μερικές φορές, έτσι και η γη κινείται, αλλά αυτό ήταν μόνο ένα παράδειγμα που δείχνει πως η Ι.Ε. περιόριζε ή και τρομοκρατούσε την επιστήμη.

Η Ι.Ε. για να μιλήσουμε και λίγο ιστορικά, είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται στον θεσμό που δημιουργήθηκε από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία για την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούσαν ανώτερους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους ή και μεμονωμένα άτομα ή ομάδες που οποία βαρύνονταν με την κατηγορία της αίρεσης.

Ο θεσμός αυτός είναι πολύ γνωστός λόγω του τρόπου διενέργειας των ανακρίσεων βάσει των οποίων συγκεντρώνονταν στοιχεία για τις δίκες ή ομολογίες, με απάνθρωπα βασανιστήρια.

Λόγω του θεσμοθετημένου σκοπού της, που ήταν η καταπολέμηση των αιρέσεων, η Ι.Ε. είχε δικαιοδοσία τυπικά μόνο επί των βαπτισμένων μελών της Εκκλησίας. Οι μη χριστιανοί κατηγορούμενοι μπορούσαν εντούτοις να περάσουν από δίκη για βλασφημία σε λαϊκά δικαστήρια.

Γίνεται σήμερα αποδεκτό ότι η Ι.Ε. είχε τέσσερις μορφές: τη Μεσαιωνική Ι.Ε., την Ισπανική, την Πορτογαλική και τη Ρωμαϊκή.

Η Μεσαιωνική, που είναι και η παλιότερη, ξεκίνησε τη λειτουργία της γύρω στα 1184 και το τελευταίο θύμα της Ι.Ε. ήταν ο Ισπανός Cayetano Ripoll που απαγχονίστηκε το 1826, αφού ο θάνατος στην πυρά θεωρήθηκε πολύ βάρβαρος για τη «νέα εποχή».

Γιατί τα έγραψα όλα αυτά; Γιατί παρόλο που λατρεύω τον Ουμανισμό και της αξίες της Ευρώπης, δέχομαι ότι τα πράγματα δεν ήταν πάντα ειδυλλιακά εκεί.

Μπορεί από την Ιταλία να ξεκίνησε η Αναγέννηση (δεν ονομάστηκε τυχαία έτσι) και η Ισπανία να ήταν η αυτοκρατορία στην οποία «ο ήλιος δεν έδυε ποτέ» τον 16^ο αιώνα, αλλά και στις δύο αυτές χώρες η Ι.Ε. είχε τρομερή δύναμη έως και δύο αιώνες πριν.

Και μπορεί σήμερα το Ισλάμ να θεωρείται ακραίο και συντηρητικό αλλά (και αυτό είναι σχετικά άγνωστο) τότε ήταν πιο ανεκτικό από τον Χριστιανισμό (προσοχή, δεν λέω διαλλακτικό γενικά, αλλά πιο διαλλακτικό απ’ τον Χριστιοανισμό).

Και όσο και αν γενικά η Θρησκεία προϋποθέτει την επιβολή, δεν είχαμε εδώ ένα φαινόμενο αντίστοιχο με την Ι.Ε. Όποιος ψάξει μπορεί να βρει παραδείγματα  σκοταδισμού και αυταρχισμού και στη δική μας Εκκλησία, αλλά φαινόμενο με την έκταση και τη βιαιότητα της Ι.Ε. δεν υπήρξε, μην είμαστε υπερβολικοί.

Η νέα εποχή στην πολιτική ζωή της χώρας (που είναι χειρότερη απ’ την παλιά)

Τουλάχιστον όλοι θα συμφωνήσουμε ότι η παλιά πολιτική ζωή, που αντιπροσωπευόταν κυρίως με τον δικομματισμό τελείωσε.

Αυτό που αναδύθηκε στη θέση της εγώ θα το ονόμαζα «διπολισμό» και είναι ένα φαινόμενο ίσως πιο διαβρωτικό και επικίνδυνο απ’ τον παλιό δικομματισμό.

Πολλοί μιλούν για μια νέα, ελπιδοφόρα για πολλούς, εποχή.

Οι περισσότεροι που το ισχυρίζονται αυτό θεωρούν ότι το «νέο» είναι a piori, εξ ορισμού να το πούμε στα ελληνικά, καλύτερο απ’ το παλιό.

Το καινούριο ΟΦΕΙΛΕΙ να είναι πάντα καλύτερο απ’ το παλιό, ναι το δέχομαι αυτό. Γιατί τι νόημα έχει αν αυτό που έρχεται, είναι χειρότερο από αυτό που αντικαθιστά;

Αλλά είναι τελικά καλύτερα τα νέα πολιτικά ήθη;

Καταρχάς να πω ότι εγώ νομίζω ότι αυτός ο διπολισμός έχει τη μορφή που έχει, καθαρά συγκυριακά. Ο όγκος των απελπισμένων Ελλήνων, των διαμαρτυρόμενων (εναντίον των συνεχών μέτρων και εναντίον της οικονομικής κρίσης γενικά) και των αρνητών των πάντων έπρεπε κάπου να κατευθυνθεί και κατευθύνθηκε στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α., λόγω έντιμου και ιλουστρασιόν πρότερου πολιτικού βίου.

Παρά τη συγκυριακή του όμως μορφή, ο διπολισμός υπάρχει και ίσως είναι καλό που εκφράστηκε έτσι. Φαντάζεστε να ήταν Συγκυβέρνηση – Χρυσή Αυγή (ή Συγκυβέρνηση – Ανεξάρτητοι Έλληνες, λέω εγώ).

Κάποια μορφή θα είχε πάντως, αφού ο καθένας μπορεί να δει την πόλωση που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία 2-3 χρόνια.

Πολλοί λένε ότι αυτή η πόλωση είναι μεταξύ των εντελώς απελπισμένων, που έχουν χάσει τα πάντα και αυτών που ακόμα «τα βγάζουν πέρα». Εγώ ο ίδιος είχα πει ότι από το ένα μέρος είναι αυτοί που μπορούν να δουν καθαρά και αυτοί που πια δεν μπορούν.

Για το κάνω λίγο πιο ξεκάθαρο τώρα, για μένα η πόλωση είναι μεταξύ αυτών που καταλαβαίνουν πόσο πιο άσχημα θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα αν ακολουθούσαμε διαφορετικό δρόμο από αυτόν που ακολουθούμε τώρα (που παλεύουμε, εκτός απ’ το να αποφύγουμε τα χειρότερα, μήπως και τη σκαπουλάρουμε μ’ αυτόν τον τρόπο) και σ’ αυτούς που δεν καταλαβαίνουν πόσο πιο τραγικά θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα έτσι και οι ψευτομαγκιές ήταν η επίσημη πολιτική μας και όχι ανώδυνα γαβγίσματα από μακριά, όπως τώρα.

Γεγονός είναι όμως ότι αυτή η πόλωση έχει, για μένα τουλάχιστον, χειρότερη μορφή από τον παλιό δικομματισμό. Ας πάρουμε τους πρωταγωνιστές του νέου πολιτικού σκηνικού ξεχωριστά:

Το Κ.Κ.Ε.; Εγώ είμαι ο μόνος καλός, γι’ αυτό και είμαι με τον λαό και όλοι οι υπόλοιποι είστε απέναντί μας (όχι απέναντί μου).

Οι ΑΝ.ΕΛ. (ο Π. Καμμένος); «Η Κυβέρνηση αυτή είναι χειρότερη απ’ την Κυβέρνηση Τσολάκογλου!». Μα η Κυβέρνηση αυτή, αν δεν με απατά η μνήμη μου, προέκυψε μετά από εκλογές.

Η Χρυσή Αυγή; «Είστε παχύδερμα!». Κ.λπ. κ.λπ.

Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.; «Δεν είναι ακροαριστεροί ή αναρχικοί αυτοί που ευθύνονται για τελευταία γεγονότα, αλλά ακροδεξιοί».

Η Ν.Δ.; «Να, δείτε τι θα σας κάνουν έτσι και βγουν». Παρεμπιπτόντως όση ώθηση δεν της έδωσε η εκταμίευση της δόσης, θα της δώσουν τα τελευταία τρομοκρατικά χτυπήματα. Να το θυμηθείτε: αν η τελευταία δημοσκόπηση της έδωσε (για πρώτη φορά) προβάδισμα 0,5%, η επόμενη θα της δίνει πάνω από 1,5%.

Και αν η Ν.Δ. αισθανθεί αρκετά δυνατή μόνη της, χωρίς το αποκούμπι του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και της ΔΗΜ.ΑΡ., ετοιμαστείτε για εκλογές (να σου πω εσένα Κουβέλη και εσένα Βενιζέλο που όλο μου έχετε ενστάσεις σε διάφορα νομοσχέδια).

Το ΠΑ.ΣΟ.Κ.; Δεν θυμάμαι από ποιον το άκουσα, αλλά μου φαίνεται ότι όντως ο Βενιζέλος ενεργεί με βάση το θυμικό και όχι με πολιτική σκέψη. Γι’ αυτό και τον φοβάμαι μην πάθει κανένα έμφραγμα ή κανένα εγκεφαλικό, έτσι όπως ζορίζεται.

Τέλος η ΔΗΜ.ΑΡ.; «Διαφωνώ με τα εργασιακά, αλλά κοιτάτε μην και δεν τα ψηφίσετε οι άλλοι δύο και πάθουμε καμιά λαχτάρα».

Έτσι έχουν τα πράγματα και αυτή είναι η νέα πολιτική της (ίδιας και απαράλλαχτης) Ελλάδας.

Τι είναι τελικά ο (Νεο)Έλληνας;

Από πολύ καιρό πριν (όχι μόνο από τότε που άρχισα να γράφω εδώ) με απασχολεί τι είναι τελικά ο Έλληνας (παρεμπιπτόντως χτες είχαμε μια σχετική συζήτηση στο καφενείο που πάω για να παράξω νευροϋποδοχείς και να συνθέσω νέες πρωτεΐνες, όπως έγραφα και στις 20 του περασμένου Σεπτέμβρη).

Είχα διαμορφώσει κάποια άποψη, αλλά προχτές διάβασα και κάποια πράγματα που έγραψε ένας Αμερικανός δικαστής πριν 70 χρόνια λέει, κάποιος Κέλλυ αγνώστων λοιπών στοιχείων, κάνοντας ένα πορτρέτο του Έλληνα που πολλά από αυτά με βρίσκουν 100% σύμφωνο.

Καταρχάς θα χρησιμοποιήσω εδώ τη λέξη «Έλληνας» για να καταλαβαινόμαστε, αν και αυτό σηκώνει πολύ συζήτηση. Και δεν το λέω από πλευράς θεωριών αν τελικά είμαστε απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων μπλα μπλα (σ’ αυτή την περίπτωση θα χρησιμοποιούσα έναν περιφραστικό όρο όπως «Οι κάτοικοι της σύγχρονης Ελλάδας» ή «Αυτοί που αν τους ρωτήσεις «τι είσαι;» θα σου απαντήσουν «Έλληνας». Πολύ πολύπλοκο βγαίνει, μπέρδεμα θα ήταν τελικά).

Θέλω να πω απ’ την αρχή ότι δεν είμαι αρνητικά διακείμενος προς τον Έλληνα, όπως ίσως νομίζουν όσοι διαβάζουν τακτικά όσα γράφω εδώ. Το αντίθετο, νομίζω ότι ο Έλληνας έχει καλή «μαγιά», πρώτη ύλη, πώς να το πω, αλλά μετά το ψήσιμο βγήκε άστα να πάνε.

Λέγοντας ότι ο Έλληνας «έχει καλή μαγιά» δεν εννοώ ότι όλοι οι Έλληνες έχουν την ίδια «καλή μαγιά», άλλωστε δεν πιστεύω ότι υπάρχουν καλοί και κακοί λαοί από τη φύση τους.

Απλώς αυτά που θα αναφέρω, χαρακτηρίζουν για μένα την πλειοψηφία των Ελλήνων.

Θέλετε λόγω του αρχαίου μας παρελθόντος (ή μάλλον της μνήμης αυτού, γιατί είναι γελοίο να λέμε ότι έχουμε ορισμένες αρετές μόνο και μόνο γιατί κατοικούμε στον ίδιο χώρο που κατοικούσε στο παρελθόν μια ομάδα ανθρώπων που ονομάζονταν επίσης «Έλληνες», (ακόμα και αν καταγόμαστε απ’ αυτούς τελικά), θέλετε λόγω της γεωγραφικής μας θέσης (ούτε υιοθετήσαμε τις ακρότητες της «Δύσης», αλλά ούτε και είμαστε «Ανατολίτες» όπως λένε πολλοί), πάντως για μένα οι Έλληνες έχουν περισσότερες «αρετές» από «ελαττώματα».

Πάνω απ’ όλα αυτό που λέμε «φιλότιμο».

Ξέρετε, η λέξη αυτή είναι πολύ δύσκολο να μεταφραστεί ή έστω να περιγραφεί σε άλλη γλώσσα (το έζησα αυτό το πρόβλημα γιατί η γυναίκα μου είναι ξένη) και μόνο αν η ελληνική είναι η μητρική σου γλώσσα μπορείς να καταλάβεις τι σημαίνει η λέξη «φιλότιμο».

Γεγονός είναι ότι εγώ πιστεύω ότι ο Έλληνας έχει φιλότιμο. Όσοι το διαβάσουν αυτό και έχουν τα ελληνικά μητρική γλώσσα – δεν αρκεί να μιλάνε ελληνικά σαν ξένη γλώσσα – θα καταλάβουν τι εννοώ.

Από κει και πέρα, να τι άλλο είπε αυτός ο Κέλλυ (μερικά από αυτά που είπε τουλάχιστον) και με βρίσκουν σύμφωνο:

- Προ του δικαστηρίου της αδεκάστου Ιστορίας ο Έλλην απεκαλύφθη ανέκαθεν κατώτερος των περιστάσεων, καίτοι από απόψεως διανοητικής κατείχε πάντοτε τα πρωτεία.

- Ο Έλλην είναι ευφυέστατος, αλλά και αισθηματίας, δραστήριος αλλά και αμέθοδος, φιλότιμος αλλά πλήρης προλήψεων, θερμόαιμος, ανυπόμονος, αλλά και πολεμιστής.

κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ. και συνεχίζει:

Παράδοξον πλάσμα, ατίθασσον, περίεργον, ημίκαλον, ημίκακον, ασταθές, αβέβαιων διαθέσεων, εγωπαθές και σοφόμωρον ο Έλλην.

Οικτήρετέ τον, θαυμάσατέ τον αν θέλετε, ταξινομήσατέ τον αν ημπορείτε. (Ταξινομήστε τον αν μπορείτε, μεταφράζω εγώ στην καθομιλουμένη).

«Ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης η πάταξη της φοροδιαφυγής», Γ. Παπακωνσταντίνου 2/5/2011

...Και δυστυχώς, όπως διαβάζω, εκτεταμένη φοροδιαφυγή διαπιστώνει το ΣΔΟΕ από πολλούς καταθέτες της περιώνυμης λίστας Λαγκάρντ (όχι πάντως πως δεν το περίμενα προσωπικά).

Η ιστορία είναι γνωστή: Το 2010 (!) ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, Υπουργός τότε των Οικονομικών, έλαβε από την κυβέρνηση της Γαλλίας ένα CD με τα ονόματα περίπου 2.000 Ελλήνων οι οποίοι διατηρούσαν τραπεζικούς λογαριασμούς στην Ελβετία.

Ο κ. Παπακωνσταντίνου θα έπρεπε να είχε δώσει αμέσως τη «λίστα Λαγκάρντ» (όπως ονομάστηκε από την τότε Γαλλίδα υπουργό Οικονομικών), στην οικονομική αστυνομία. Αντ' αυτού, σύμφωνα με το παραπεμπτικό πόρισμα προς τη Βουλή, την κράτησε ο ίδιος. Στη συνέχεια, ως δια μαγείας, εξαφανίστηκαν από τη λίστα ονόματα καταθετών που κατά φοβερή σύμπτωση ήταν συγγενείς του κ. Παπακωνσταντίνου.

Κατά παράδοξο τρόπο οι υποψίες για την αλλοίωση έπεσαν στον πρώην Υπουργό Οικονομικών και τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης κατέθεσαν στη βουλή πρόταση για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για τη διερεύνηση του θέματος.

Εντάξει, ας μην πούμε ότι αυτό που κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια είναι μια γάτα και ας δεχτούμε ότι όσο δεν υπάρχουν αποδείξεις, ο Γ. Παπακωνσταντίνου παραμένει αθώος.

Αντίθετα, σοβαρά τώρα, επειδή κάτι ξέρουμε και εμείς από ελληνικό Δημόσιο, προσωπικά πιστεύω αυτό που είπε ο Γ. Παπακωνσταντίνου στις 24 του περασμένου Οκτώβρη, ότι πήρε μεν στα χέρια του το αρχικό CD, το έδωσε για «εμπιστευτική» φύλαξη στο γραφείο του και… χάθηκε. Δεν είναι αφέλεια το ότι το πιστεύω αλλά έτσι ξεχαρβαλωμένη είναι η ελληνική Δημόσια Διοίκηση. Πολλές φορές την υπερτιμούμε νομίζοντας ότι η νωθρότητα και οι παραλείψεις της οφείλονται σε υπολογισμούς αλλά εγώ πιστεύω ότι πολλά από τα λάθη και παραλείψεις της γίνονται από ανικανότητα. Αλλά αυτό συμβαίνει ανεξάρτητα από Κυβερνήσεις και πολιτικούς. Συμβαίνει γιατί έτσι είναι το Δημόσιο στη χώρα μας, γιατί έτσι είμαστε εμείς οι Έλληνες, έτσι είναι και οι πολιτικοί μας.

Γιατί, ξέρετε τι μου τι δίνει στην ιστορία αυτή; Ότι ενώ όλοι μπορούμε να δούμε το σάπιο του συστήματος, δεν παραδεχόμαστε κάτι προφανές.

Ότι το ψάρι δεν βρωμάει μόνο στο κεφάλι, βρωμάει ολόκληρο. Αν θέλουμε να δούμε τον Παπακωνσταντίνου (και τον κάθε πολιτικό), εκτός απ' την τηλεόραση, δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε στον καθρέφτη.

Τι θα έκανε ο καθένας μας αν είχε στα χέρια του μια λίστα σαν τη «λίστα Λαγκάρντ» και μέσα ήταν συγγενείς και φίλοι του; Το ίδιο που (απ' ότι φαίνεται) έκανε και ο Γ. Παπακωνσταντίνου.

Αφού δεν έχουμε πολιτικό πολιτισμό, πώς να το κάνουμε;

Έγραψα παλιότερα ότι εκείνο που χρειάζεται η χώρα μας είναι μια γενιά πολιτικών πρόθυμων να «θυσιαστούν» για να αλλάξουν τη νοοτροπία των πολιτών.

Γιατί αν οι πολιτικοί αυτοί ενεργήσουν όπως πρέπει, αν δεν κάνουν χάρες σε συγγενείς και φίλους, αν δεν υποκύπτουν σε πιέσεις συμφερόντων, αν κόψουν κακώς κεκτημένα προνόμια κ.ο.κ. είναι σίγουρο (το ίδιο σίγουρο όπως και ότι αυτό που κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια είναι μια γάτα και όχι ένας σκύλος) ότι θα τους φάει το (πολιτικό) σκοτάδι.

Αλλά θα έχουν κάνει την αρχή για να αλλάξει η νοοτροπία του κόσμου και να μην θεωρεί (όπως τώρα) αδικία και κατατρεγμό τη δικαιοσύνη και την ισονομία.