Η μάχη των Πλαταιών

Σαν αυτές τις μέρες (πολλοί πιστεύουν σαν σήμερα) το 479 π.Χ. έγινε η μάχη των Πλαταιών στη Βοιωτία μεταξύ των Ελλήνων και των Περσών που τερμάτισε στην ουσία τον δεύτερο ελληνοπερσικό πόλεμο και τη δεύτερη περσική εισβολή στην Ελλάδα.

Είχε προηγηθεί το 490 π.Χ. η α΄ περσική εισβολή που έληξε με τη νίκη των Αθηναίων και των συμμάχων τους Πλαταιών στον Μαραθώνα.

Η β΄ περσική εισβολή έγινε δέκα αργότερα από τον Πέρση βασιλιά Ξέρξη.

Τα γεγονότα αυτής της εισβολής είναι, φαντάζομαι, γνωστά: οι Πέρσες περνάνε από τις Θερμοπύλες (είναι γεγονός: ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία μία στρατιωτική ήττα δεν δοξάστηκε τόσο πολύ), εισβάλλουν στην έρημη Αθήνα, οι Έλληνες νικούν στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, μπροστά στον κίνδυνο να εγκλωβιστεί στην Ελλάδα (αφού φοβόταν ότι οι Έλληνες θα κατέστρεφαν τη γέφυρα που κατασκεύασε στον Ελλήσποντο) ο Ξέρξης αφήνει τον γαμπρό του Μαρδόνιο με μέρος του περσικού στρατού να ξεχειμωνιάσει στη Θεσσαλία και να ολοκληρώσει την κατάκτηση της Ελλάδας τον επόμενο χρόνο και αυτός με το κύριο μέρος του περσικού στρατού την κοπανάει για την Περσέπολη και τελικά τον Αύγουστο του 479 π.Χ. ο συνασπισμένος στρατός των Ελλήνων νικά στις Πλαταιές τον στρατό του Μαρδόνιου και έτσι λήγει και β΄ περσική εισβολή στην Ελλάδα.

Επειδή όμως η ιστορία δεν είναι παραμύθι και συνήθως συνεχίζεται και μετά απ’ το «επίσημο» τέλος της, μετά την αποτυχία και της β΄ περσικής εισβολής οι Έλληνες περνούν στην αντεπίθεση (κάτι που δεν είναι και πολύ γνωστό), ο πόλεμος μεταφέρεται στη Μικρά Ασία και τελικά οι συγκρούσεις λήγουν το 450 π.Χ.

Αρχηγός των Ελλήνων στις Πλαταιές ήταν ο Σπαρτιάτης Παυσανίας, ανιψιός του Λεωνίδα του Α΄, των Θερμοπυλών (που αργότερα θα κατηγορηθεί για μηδισμό και θα χάσει με τραγικό τρόπο τη ζωή του).

Από μικροί μαθαίναμε στο σχολείο ότι ο στρατός των Ελλήνων ήταν γύρω στις 100 χιλ. άνδρες. Έτσι λέει ο Ηρόδοτος, αλλά σύγχρονοι μελετητές εκτιμούν ότι ο ελληνικός στρατός ήταν λίγο κάτω από 40.000 άνδρες εναντίον περίπου 100.000 Περσών.

Και τελικά ο αριθμός αυτός φαίνεται και πιο κοντά στην  πραγματικότητα αν υπολογίσουμε τον πληθυσμό των ελληνικών Πόλεων της εποχής, των Πόλεων που πολέμησαν κατά των Περσών δηλαδή γιατί υπήρξαν και ελληνικές Πόλεις (όπως η Θήβα και διάφορες Θεσσαλικές Πόλεις που πολέμησαν, και ας μην μας αρέσει, με την περσική πλευρά).

Το έχω ξαναγράψει πως δεν θεωρώ ότι είμαι εθνικιστής με την έννοια του ελιτιστή/ρατσιστή.

Θαυμάζω όμως εκείνους τους ανθρώπους πολύ αλλά πιστεύω ότι η κληρονομιά τους ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα και δεν έχουμε δικαίωμα εμείς ούτε να τη μονοπωλούμε ούτε να αποκλείουμε κάποιους.

Πιστεύω δε ότι κάθε πολιτισμός και κοινωνία πρέπει να κρίνεται με τα μέτρα και τις αξίες της εποχής εκείνης και όχι της δικής μας εποχής.

Αν συγκρίνουμε τη δημοκρατία της Αρχαίας Ελλάδας με τις σύγχρονες δημοκρατίες φυσικά και θα δούμε ότι η αρχαιοελληνική υπολείπεται.

Ακόμα και στις Πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας που είχαν δημοκρατικό πολίτευμα, υπήρχε δουλεία, δεν ψήφιζαν οι γυναίκες και από τους άνδρες ψήφιζαν μόνο εκείνοι που είχαν πολιτικά δικαιώματα.

Στην Αθήνα π.χ. δεν ήταν τόσο σημαντική η κατοχή ακίνητης περιουσίας για την απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων όσο το να είχε ολοκληρώσει ο άνδρας την υποχρεωτική στρατιωτική του θητεία  (από τα 18 μέχρι τα 20) και να μην είχε οικονομικές οφειλές προς την Πόλη.

Παρεμπιπτόντως το να οφείλεις στην Πόλη ονομάζονταν «ατιμία» και για να έρθουμε στα δικά μας, δεν θα είχαν πολιτικά δικαιώματα οι φοροφυγάδες και όσοι οφείλουν στον Δημόσιο. Χμμμ, ενδιαφέρον ακούγεται…

Μπορεί λοιπόν με όρους του σήμερα οι αρχαιοελληνική Δημοκρατία να μην ήταν και τόσο «δημοκρατική» αλλά σκεφτείτε λίγο: σε μια εποχή που ο βασιλιάς σε αυτοκρατορίες της εποχής θεωρούνταν περίπου Θεός και Νόμος ήταν οι αποφάσεις του, εδώ υπήρχε μία άμεση δημοκρατία όπου οι άνθρωποι δεν εξέλεγαν αντιπροσώπους για να αποφασίζουν στο όνομά τους αλλά έπαιρναν οι ίδιοι αποφάσεις για τα κοινά.

Και οι αξίες αυτές υιοθετήθηκαν και διαδόθηκαν σε όλο τον κόσμο απ’ την Ευρώπη.

«Μα αυτοί έτρωγαν βελανίδια τότε», θα πει κάποιος.

Μα δεν μιλάει κανείς για «τότε». Μιλάμε για την Αναγέννηση και μετά όταν η Ευρώπη ανέδειξε την αξία του ενός και μοναδικού ατόμου, που δεν είναι απλός αριθμός όπως σε άλλες κοινωνίες.

Το ξέρω ότι πολλοί θα έχουν αντιρρήσεις «Μα η Ευρώπη έτσι, η Ευρώπη αλλιώς, η Μέρκελ, ο Σόιμπλε κ.λπ. κ.λπ.» αλλά η Ευρώπη, με όλες τις ατέλειές της δυστυχώς, ιστορικά και τώρα, είναι αυτή που έκανε παγκόσμιες τις αρχαιοελληνικές αξίες.