Φακελάκι: Ένας θεσμός στην ελληνική κοινωνία

Διάβαζα την προηγούμενη εβδομάδα ένα άρθρο με τίτλο «Τρόικα: Κάντε νόμιμο το φακελάκι». Ο τίτλος ήταν πραγματικά πιασάρικος και όπως γίνεται σ’ αυτές τις περιπτώσεις με προκάλεσε να το διαβάσω.

Έλα όμως που το άρθρο δεν περιέγραφε ακριβώς αυτό. Εκείνο που είπε η Τρόικα ήταν να επανεξεταστεί το σύστημα αμοιβής των γιατρών και να ενσωματωθεί σε αυτήν η συμμετοχή του ιδιώτη.

Είναι κανένας όμως που πιστεύει ότι έτσι θα σταματήσει το φακελάκι; Εκείνο που θα γίνει είναι να επιβαρυνθεί διπλά ο πολίτης: και θα συμμετέχει στην αμοιβή του γιατρού και θα εξακολουθήσει να δίνει το φακελάκι του. Γιατί το φακελάκι πλέον είναι κεκτημένο και όπως όλα τα κεκτημένα σ’ αυτή τη χώρα δεν γίνεται να καταργηθεί.

Καλοδεχούμενο θα είναι από τους γιατρούς το νέο σύστημα αμοιβής αλλά το φακελάκι θα παραμείνει το επιδόρπιο, το γλυκό, που χωρίς αυτό δεν θα νοείται γεύμα.

Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια, φακελάκι αποκαλείται στην Ελλάδα η παράνομη αμοιβή (χρηματισμός) δημοσίων υπαλλήλων ή ιατρών του ΕΣΥ, αλλά και πολιτικών, δημοσιογράφων, κ.λπ. κατά το οποίο ο πολίτης δίνει ένα χρηματικό ποσόν προκειμένου να λάβει ιατρικές (ή άλλες) υπηρεσίες που του στερούνται (ή που δεν δικαιούται).

Εδώ θα ήθελα να συμπληρώσω τη Βικιπαίδεια αλλά δεν ξέρω πως μπορώ να το κάνω πρακτικά, συν το ότι ο υπολογιστής μου είναι πολύ αργός και θα με τυραννήσει: φακελάκι στην Ελλάδα είναι η παράνομη αμοιβή που σε πολλές περιπτώσεις δίνει ο πολίτης προκειμένου να λάβει υπηρεσίες που δικαιούται.

Το φακελάκι, διαβάζω, υπάρχει σε όλο τον κόσμο αλλά στην Ελλάδα είναι θεσμός. Για κάθε περίπτωση που καταγγέλλεται εγώ υπολογίζω να αντιστοιχούν καμιά 30αριά χιλιάδες που δεν καταγγέλλονται. Και έχουμε φτάσει στο σημείο να νιώθουμε ότι αν δεν δώσουμε φακελάκι στο γιατρό δεν θα έχουμε κάνει στο ακέραιο το καθήκον μας απέναντι στον ασθενή μας. Θα αισθανόμαστε και τύψεις!

Λέγεται ότι αυτό το φαινόμενο είναι κατάλοιπο των τόσων χρόνων τουρκοκρατίας. Ίσως να είναι και έτσι αν κρίνω απ’ τη γλώσσα.

Πως αλλιώς μπορεί να αποκληθεί το φακελάκι στα ελληνικά; Μπαξίσι. Και πως αλλιώς; Ρουσφέτι.

Λοιπόν, έχουμε και λέμε:

Μπαξίσι (από την τουρκική λέξη bahşiş) = δωράκι, χρηματικό ποσό που δίνεται σε κάποιον για να κάνει μια εξυπηρέτηση και,

Ρουσφέτι (από την τουρκική λέξη Rüşvet) = Το ρουσφέτι στην ελληνική κοινωνία  αναφέρεται στην πρακτική της (συχνά αναξιοκρατικής) εύνοιας κάποιων ατόμων εις βάρος άλλων, ενίοτε με σκοπό την εξαγορά υπηρεσιών. Υπό αυτήν τη σκοπιά το ρουσφέτι μπορεί να αποτελεί μορφή δωροδοκίας.

Και επειδή η γλώσσα αποτελεί από τα πιο αξιόπιστα τεκμήρια, μάλλον έτσι πρέπει να είναι. Μάλλον οφείλεται στη μεγάλη δόση Ανατολής που έχουμε μέσα μας.

Επειδή ένας από τους σκοπούς μου όταν ξεκίνησα να γράφω εδώ ήταν να συμβάλω, όσο μπορώ έστω, στη βελτίωση της χώρας μου, βλέπω τώρα όλο και πιο καθαρά ότι συνέχεια θα μειονεκτούμε έναντι των εξελιγμένων χωρών αν δεν αποβάλουμε ένα μεγάλο μέρος του «Ανατολιτισμού» που έχουμε μέσα μας (ένα μικρό μέρος καλό είναι να το κρατήσουμε).

Οπότε τι μπορώ να πω τώρα; Να ζητήσω απ’ τους γιατρούς (δεν είναι οι γιατροί οι μόνοι δημόσιοι λειτουργοί που παίρνουν φακελάκι αλλά πώς να το κάνουμε, είναι ο χώρος στον οποίο είναι πιο διαδομένο το φαινόμενο αυτό) να μην παίρνουν φακελάκι; Αφού τους το δίνουν, χαζοί είναι να μην το παίρνουν;

Τουλάχιστον να πω σε όλους εμάς να μην το δίνουμε από μόνοι μας (ειλικρινά πιστεύω ότι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μας το ζητάν, εμείς από μόνοι μας το δίνουμε) και αν μας το ζητήσει κάποιος να το καταγγέλλουμε.