Παρασκευή 26 Απριλίου 2013

Σαν σήμερα το 1937: Η καταστροφή της Γκουέρνικα στον Ισπανικό Εμφύλιο

Ε, θέλω να πιστέψετε ότι είχα επιλέξει να γράψω για το σημερινό θέμα μέρες πριν από τους δύο γερμανοϊσπανικούς ημιτελικούς στο Champions League αλλά τώρα άντε ν’ αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας.
Φαίνεται πως δεν θα έχουμε ισπανικό εμφύλιο στον τελικό του Champions League αφού πάλι οι Γερμανοί παρεμβλήθηκαν (ναι, η ιστορία επαναλαμβάνεται καμιά φορά, σαν φάρσα) αλλά σήμερα λέω να ασχοληθώ με ένα σοβαρότερο θέμα (όχι βέβαια ότι και οι ημιτελικοί του C.L. δεν είναι σοβαρό θέμα. Γι’ αυτό έγραψα «σοβαρότερο» και όχι «σοβαρό»).
Σαν σήμερα λοιπόν το 1937, η αεροπορία του Φράνκο, αποτελούμενη κατά κύριο λόγο από γερμανικά βομβαρδιστικά και Γερμανούς πιλότους, ισοπεδώνει τη μικρή πόλη Γκουέρνικα στη Χώρα των Βάσκων.
Η οποία Γκουέρνικα ήταν μεν μια μικρή πόλη, ακόμα και χωριό θα την έλεγες (5.000 κατοίκους είχε περίπου), αλλά είχε τεράστια σημασία, κυρίως σε συμβολικό επίπεδο.
Πρώτα πρώτα στην Γκουέρνικα ήταν η έδρα της βασκικής Βουλής.
Έπειτα εκεί βρισκόταν η ιερή βελανιδιά των Βάσκων, το ιερό τους δέντρο κάτω απ’ το οποίο συνερχόταν και αποφάσιζε απ’ την αρχαιότητα το κοινό της πόλης και με τον καιρό έγινε ιερός τόπος για όλους  τους Βάσκους.
Θα μου πείτε βέβαια «Μα τι ιερά δέντρα και χαζομάρες; (κάτι άλλο θα πείτε αλλά τελοσπάντων). Είναι σοβαρά πράγματα αυτά;». Ε, αφού το θεωρούσαν ιερό εκείνο το δέντρο τι να κάνουμε; Εμάς αν μας βομβάρδιζαν την Ακρόπολη θα μας έρχονταν καλά;
Βέβαια η Γκουέρνικα ήταν και πάνω στον δρόμο που ανεφοδίαζε το Μπιλμπάο, τη μεγαλύτερη πόλη της Χώρας των Βάσκων, άρα είχε και στρατηγική σημασία και γι’ αυτό προφανώς ο Φράνκο αποφάσισε να τη βομβαρδίσει.
Ο Ισπανικός Εμφύλιος εξερράγη στις 17 Ιουλίου 1936 και διήρκεσε μέχρι την 1η Απριλίου 1939.
Το 1936 έγιναν εκλογές στην Ισπανία και το Λαϊκό Μέτωπο, που ήταν συνασπισμός αριστερών κομμάτων, επικρατεί με μικρή διαφορά.
Όμως, αφενός στην Ισπανία ο στρατός είχε μακρά παράδοση στις επεμβάσεις στην πολιτική (παρεμπιπτόντως η λέξη χούντα είναι ισπανική), αφετέρου η εποχή δεν ήταν για ν’ ανθίσουν αριστερά λουλούδια (τα ολοκληρωτικά καθεστώτα μεσουρανούσαν παγκοσμίως με «αστέρια» τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι).
Έτσι η συνέχεια ήταν μάλλον προδιαγραμμένη.
Η Ισπανική Στρατιά της Βορείου Αφρικής στασίασε υπό τον στρατηγό Φράνκο (εμένα πάντως ο Φράνκο μου θυμίζει φυσιογνωμικά τον Γρίβα της ΕΟΚΑ Β΄ και τον αντίστοιχο «Φοίνικα της Δημοκρατίας» της Χιλής, τον Αουγκούστο Πινοσέτ), τα εργατικά συνδικάτα (που είχαν πολύ δύναμη), οι κομμουνιστές,  οι αναρχικοί και οι αυτόνομες επαρχίες των Βάσκων και της Καταλονίας τάχθηκαν στο πλευρό της Κυβέρνησης, οι βασιλικοί, ο κλήρος, αλλά και απλοί αγρότες, τάχθηκαν στο πλευρό των στασιαστών, που ονομάστηκαν «Εθνικιστές» (μάλλον επειδή ήταν αντίθετοι στις αποσχιστικές τάσεις πολλών αυτόνομων επαρχιών), η Σοβιετική Ένωση, το Μεξικό και η Κομμουνιστική Διεθνής ενίσχυαν την Κυβέρνηση, η Γερμανία και η Ιταλία τους στασιαστές, με άλλα λόγια στην Ισπανία στήθηκε το 1936 το σκηνικό ενός καθ’ όλα αξιοπρεπούς εμφυλίου πολέμου.
Που όπως κάθε εμφύλιος, διέλυσε τη χώρα. Πολλοί μιλούν ακόμα και 1 εκ. νεκρούς και για πολλά εκατομμύρια προσφύγων σε άλλες χώρες.
Τελικά, ως γνωστόν φαντάζομαι, ο Φράνκο επικράτησε και η Ισπανία μπήκε στον γύψο ως το 1975 που πέθανε ο καουντίγιο.
Και οι δύο πλευρές βαρύνονται με εγκλήματα, αυτό είναι αναμφισβήτητο. Και πάντως, μάλλον έχουν δίκιο όσοι λένε ότι τα περισσότερα εγκλήματα τα διέπραξαν οι Εθνικιστές.
Γιατί; Γιατί αυτοί υπερίσχυαν στα όπλα και, από ένα σημείο του εμφυλίου και μετά, κατείχαν το μεγαλύτερο μέρος της ισπανικής επικράτειας.
Αν τα πράγματα ήταν αντίστροφα, μην έχετε καμιά αμφιβολία ότι τα περισσότερα εγκλήματα θα τα έκαναν οι Δημοκρατικοί.
Πάλι γιατί; Γιατί έτσι είναι η ανθρώπινη φύση.
Ο Βρετανός συγγραφέας Τζωρτζ Όργουελ πολέμησε με την πολιτοφυλακή των Δημοκρατικών στον ισπανικό εμφύλιο.
Μικρός είχα διαβάσει ένα από τα πιο γνωστά του βιβλία, την «Φάρμα των Ζώων» (την έκδοση για παιδιά, αλλά φαντάζομαι η ουσία του βιβλίου ήταν η ίδια).
Σε μια φάρμα, λέει, επαναστατούν τα ζώα, διώχνουν τους ανθρώπους που τα εκμεταλλεύονται και εγκαθιδρύουν Δημοκρατία. Αρχικά τουλάχιστον, γιατί με τον καιρό τα γουρούνια παίρνουν το πάνω χέρι και εκμεταλλεύονται τα άλλα ζώα.
Λέγεται ότι η Όργουελ βασίστηκε για να γράψει την «Φάρμα των Ζώων» στις εμπειρίες του από τη συμμετοχή του στον Ισπανικό Εμφύλιο, όπου στις περιοχές που υπερίσχυαν οι Δημοκρατικοί, έπαιρναν το πάνω χέρι οι Κομμουνιστές (επειδή είχαν καλύτερη οργάνωση) και καταπίεζαν τους υπόλοιπους Δημοκρατικούς (Αναρχικούς, Εργάτες κ.ο.κ.).
Με άλλα λόγια, άλλαζε μόνο ο καταπιεστής, η καταπίεση παρέμενε. Επειδή, το ξαναλέω, έτσι  είναι η ανθρώπινη φύση.
Το γεγονός όμως παραμένει (αν και αλήθεια δεν το είχα κατά νου όταν σκέφτηκα να γράψω αυτά εδώ τα πράγματα). Προσωπικά πολύ θα μ’ άρεσε να έχουμε έναν ποδοσφαιρικό ισπανικό εμφύλιο Ρεάλ – Μπαρτσελόνα (αν και για μένα Ρεάλ & Μπαρτσελόνα είναι παγκόσμιες ομάδες και όχι απλά ισπανικές) στον τελικό του Champions League αλλά μάλλον δεν θα τον έχουμε…
ΥΓ. Και ένα καλό που διάβασα. Λέει ο Ρονάλντο στον Μέσι: «Λοιπόν, τα λέμε στον τελικό, οκ;». Και απαντάει ο Μέσι: «Ναι βέβαια. Που θα βρεθούμε; Στο σπίτι σου ή στο σπίτι μου;».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου