Η ηγεμονία στην Ευρώπη, η φυσική επιλογή και ο κακός καιρός

Θα ήθελα ειλικρινά να ζητήσω συγνώμη αν μερικοί βρουν χωρίς ενδιαφέρον το σημερινό θέμα.

Το ότι μ’ αρέσει πολύ η Ιστορία, δεν σημαίνει και ότι ενδιαφέρει όλο τον κόσμο, πολύ περισσότερο ένα θέμα σαν το σημερινό, που είναι κάπως (πολύ) «εξειδικευμένο».

Σαν σήμερα λοιπόν, το 1587, ο Βρετανός ναύαρχος Σερ Φράνσις Ντρέικ (ο οποίος σημειωτέων, πριν γίνει ναύαρχος και Σερ, ήταν πειρατής και έγινε και τα δύο απ’ την Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας εξαιτίας του ιδιαίτερου ταλέντου του να κουρσεύει ισπανικά καράβια, με ιδιαίτερη αδυναμία εκείνα που έρχονταν απ’ τις ισπανικές αποικίες της Αμερικής φορτωμένα με χρυσάφι) βυθίζει πολλά καράβια της  Ισπανικής Αρμάδας στο λιμάνι του Κάδιθ, εγκαινιάζοντας την εποχή της βρετανικής κυριαρχίας στις θάλασσες.

Θα μου πείτε «Καλά της έκανε. Και τι μας ενδιαφέρει εμάς;». Kαι δίκιο θα έχετε βέβαια αλλά η σημερινή επέτειος θα μας χρησιμεύσει μόνο σαν αφετηρία να ψάξουμε γιατί στο καλό όλη η δύναμη της Ευρώπης έχει μαζευτεί στα βόρειά της και εμείς οι Νότιοι βράζουμε στο ζουμί μας.

Η ιστορία ξεκινάει απ’ την Ελλάδα μας που ηγείται, πολιτιστικά κυρίως, της Ευρώπης πολλούς αιώνες πριν τη γέννηση του Χριστού.

Από κει η ευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία περνάει στη Ρώμη, στη συνέχεια στις ιταλικές πόλεις-Κράτη (Βενετία, Γένοβα, Φλωρεντία κ.α.) και από κει πάλι περνάει όλο και πιο δυτικά, στην Ισπανία.

Ευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία σημαίνει πλέον και παγκόσμια πρωτοκαθεδρία. Η ισπανική αυτοκρατορία του 15^ου αι. αποκλήθηκε «η αυτοκρατορία στην οποία ο ήλιος δεν δύει ποτέ». Και πώς να έδυε αφού ξεκινούσε απ’ τις Φιλιππίνες, περνούσε απ’ την Ευρώπη και κατέληγε στον Νέο Κόσμο, στην Αμερική.

Κάπου εκεί αναδύονται άλλες Δυνάμεις στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, η Ισπανία μπλέκει σε κάτι 80ετείς πολέμους στον βούρκο των Κάτω Χωρών, σε κάτι πολέμους με την Γαλλία (Γάλλοι και Ισπανοί τους συνήθιζαν πολύ τους πολέμους μεταξύ τους ανέκαθεν) και σε μία πολεμική περιπέτεια με την Αγγλία.

Η οποία Αγγλία επικρατεί.

Σαν σήμερα, το 1587, οι Άγγλοι θρασύτατα (αφού θεωρούνταν πολύ λιγότερο ισχυροί απ’ τους κοσμοκράτορες Ισπανούς τότε) εισβάλλουν στον κόλπο του Κάδιθ και πυρπολούν πολλά απ’ τα καράβια της Ισπανικής Αρμάδας.

Για να τους τιμωρήσουν οι Ισπανοί στέλνουν κατά της Αγγλίας τον επόμενο χρόνο ολόκληρο τον στόλο τους, την αποκαλούμενη «Ανίκητη Αρμάδα».

Όμως η εκστρατεία εκείνη της Αρμάδας θα αποτύχει οικτρά εξαιτίας… του καιρού, ο ισπανικός στόλος θα καταστραφεί απ’ τη θαλασσοταραχή, η Αγγλία θα σωθεί και τα πράγματα θα πάρουν τον δρόμο τους…

Μάλιστα. Δηλαδή σήμερα η Βόρεια Ευρώπη επιβάλλει στη Νότια αυτά που θέλει εξαιτίας, εν πολλοίς, ενός καπρίτσιου του καιρού το 1588. Αν είναι δυνατόν…

Βέβαια, για να τα λέμε και όλα, δεν είμαι κατά του οικονομικού μας ελέγχου γιατί είμαστε γνωστοί τσαπατσούληδες. Δεν μπορεί να είναι τυχαία σύμπτωση ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου έχουν όλες οικονομικά προβλήματα ενώ οι χώρες του Βορρά όχι.

Πριν πολλά χρόνια οδηγούσα, θυμάμαι, το αυτοκίνητο κάπου στη Θεσσαλονίκη. Άκουσα λοιπόν στο ράδιο κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση.

Αναφερόταν σε μια θεωρία σύμφωνα με την οποία η επικράτηση της Αγγλίας επί της Γαλλίας σε μια μεγάλη σειρά πολέμων, που ξεκίνησαν σχεδόν απ’ τον Μεσαίωνα, οφείλεται στο ότι η Αγγλία είναι πιο… βόρεια απ’ τη Γαλλία!

Ναι αλήθεια, αυτό έλεγε η θεωρία εκείνη!

Αυτό βέβαια προϋποθέτει ότι ο γεωγραφικός παράγοντας προσδίδει και άλλα πλεονεκτήματα, αλλιώς δεν θα είχε νόημα. Προφανώς οι Βόρειοι, εκτός από το να είναι πιο βόρειοι, πλεονεκτούν και κάπου αλλού έναντι των Νοτίων.

Εγώ το λέω αυτό που έχουν οι χώρες του Βορρά «αποτελεσματικότητα». Το προτέρημα αυτό δεν είναι κάτι απλό, κάτι που μπορεί να εξηγηθεί και να γίνει κατανοητό εύκολα.

Δεν είναι ότι οι άνθρωποι εκεί είναι πιο έξυπνοι ή πιο εργατικοί.
Να το πω με ένα παράδειγμα. Αν υποθέσουμε ότι οι κοινωνίες μας ανήκουν στο ζωικό είδος (δεν είναι ειρωνεία αυτό), οι Βόρειοι θα επιβίωναν. Αυτό εννοώ ότι είναι πιο αποτελεσματικοί.

Σαν το παραμύθι του τζίτζικα με τον μέρμηγκα.

Ή για να πάρουμε μια άλλη, πιο γνωστή θεωρία, ο Μαξ Βέμπερ υποστήριξε στην «Προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του Καπιταλισμού», ότι οι Προτεστάντες είναι πιο «αποτελεσματικοί» απ’ τους Καθολικούς (και φυσικά από μας τους Ορθόδοξους), κάτι που για μένα έχει κάποια βάση.

Βέβαια, το ξανάπα, όπως είπε και ο συχωρεμένος ο Μονταλμπάν «όσο Νότιος και αν είναι κάποιος, είναι πιο Βόρειος από κάποιους άλλους». Που σημαίνει ότι εμείς πλεονεκτούμε έναντι της… Αφρικής λ.χ.

Αλλά επειδή τα πράγματα δεν είναι ποτέ άσπρο-μαύρο (αλλιώς οι ρατσιστές θα ήταν ολόσωστοι), πάλι δεν μπορεί επίσης να είναι τυχαίο ότι η ευρωπαϊκή Αναγέννηση ξεκίνησε απ’ την Ιταλία, άρα απ’ το Νότο, ότι η ελληνική, η ιταλική και η ισπανική κουζίνα, πώς να το κάνουμε, είναι πιο γνωστές και, υποθέτω, πιο ελκυστικές, απ’ τη γερμανική π.χ. ή ότι ακούμε λάτιν μουσική και όχι γερμανική.

Και αυτό στο οποίο υπερτερούν οι Νότιοι μπορεί να μην θεωρείται από κάποιους εξίσου σημαντικό με αυτό στο οποίο υπερτερούν οι Βόρειοι, αλλά τελικά είναι. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ Φύσης και Πολιτισμού, που λέγαμε και στο Πανεπιστήμιο.

* «Que pobre navidad tristeza es lo que hay. ¡Pobre Venezuela! Llora su dolor…» (Τι χριστουγεννιάτικη λύπη που υπάρχει. Φτωχή Βενεζουέλα! Κλάψε τον πόνο σου…).

Το ποίημα αυτό είναι ενός άσημου πολίτη της Βενεζουέλας και αναφέρεται στα τελευταία Χριστούγεννα (του 2012).

Όλο το ποίημα σου ματώνει την καρδιά και δείχνει ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου ειδυλλιακά στη χώρα αυτή (όπως μπορεί να πιστεύουν πολλοί).

Δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά πράγματα δυστυχώς… Για την ακρίβεια το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ευχηθούμε το καλύτερο για τη χώρα αυτή.