Πεθαίνοντας στην Καταλονία

Καλοφάγωτη η δόση που έρχεται! Πολύ σημαντικές για την Ελλάδα οι αποφάσεις στο προχθεσινό Eurogroup.

Κυρίως γιατί δείχνουν, όσο και αν θέλουν πολλά μίζερα ΜΜΕ και πολλοί συμπατριώτες μας να εστιάσουν στα «σκοτεινά» σημεία της συμφωνίας, που υπάρχουν βέβαια, (τα λεφτά τους δίνουν οι άνθρωποι όσο και αν εδώ λέμε ότι το κάνουν για την πάρτη τους, πώς να μην θέλουν να έχουν και κάποιες δικλείδες ασφαλείας;) ότι η Ευρώπη αποφάσισε να σώσει την Ελλάδα και (πως το είπε ο Μητσοτάκης;) ότι το καράβι δεν βουλιάζει στο λιμάνι (ας ελπίσουμε μόνο ότι έχουμε πιάσει κάποιο λιμάνι).

Σήμερα όμως θέλω να γράψω για κάτι άλλο, τελείως άσχετο.

Έχω δηλώσει κάποιες φορές εδώ «Φίλος της Ισπανίας». Μου αρέσει η ισπανική κουλτούρα, ο τρόπος ζωής και σκέψης της κοινωνίας εκεί (είναι πιο ανοιχτός απ’ τον δικό μας αλλά όχι και τόσο υπερβολικά ανοιχτός όσο αυτός της Βόρειας Ευρώπης ή των ΗΠΑ), η ισπανική γλώσσα, η ισπανική λογοτεχνία, το ισπανικό ποδόσφαιρο…

Κατ’ επέκταση μου αρέσουν και πολλά πράγματα στις λατινοαμερικάνικες χώρες. Αν και αυτό που εννοούμε Λατινική Αμερική (κυρίως λατινοαμερικάνικη κουλτούρα) σε καμιά περίπτωση δεν είναι κάτι ενιαίο.

Άλλη η κουλτούρα της Αργεντινής, της Ουρουγουάης και της Χιλής (είναι οι πιο «ευρωπαϊκές» απ’ της χώρες της Λατινικής Αμερικής), άλλη του Περού, της Βολιβίας και της Παραγουάης, άλλη του Μεξικού, άλλη της Νικαράγουας, της Ονδούρας και του Ελ Σαλβαδόρ και πάει λέγοντας.

Πίσω στην Ισπανία, από αιώνες ταλανίζεται από ένα πρόβλημα που ευτυχώς εδώ δεν έχουμε (ε, αν είχαμε και αυτό τότε δεν υπήρχε σωτηρία καμία).

Δεν είναι καθόλου ομοιογενής εθνικά χώρα.

Αν υποθέσουμε ότι υπάρχει ένα «ισπανικό μοντέλο», η αντιπροσωπευτική του εικόνα βρίσκεται στην περιφέρεια της Καστίλης - Λεόν (ιδίως στην περιοχή γύρω απ’ το Βαγιαδολίδ). Και η Ανδαλουσία στον νότο είναι αρκετά αντιπροσωπευτική του ισπανικού μοντέλου.

Αντίθετα όμως, κυρίως η Χώρα των Βάσκων έχει πολλές ιδιαιτερότητες.

Τον θυμάστε τον μακαρίτη τον Βασίλη Ραφαηλίδη; (Εγώ έκανα ώρα να θυμηθώ το όνομά του. Αλίμονο σ’ αυτόν που φεύγει, πάει ξεχνιέται…). Έγραφε λοιπόν στο βιβλίο του «Λαοί της Ευρώπης» ότι τους Βάσκους πρέπει να τους κλείσουν σε ένα μουσείο για να βλέπει ο κόσμος πως ήταν η Ευρώπη πριν την άφιξη των Ινδοευρωπαίων.

Τα βασκικά είναι η μόνη γλώσσα της Ευρώπης που δεν ανήκουν στην ινδοευρωπαϊκή ομάδα, γεγονός που σημαίνει ότι οι Βάσκοι είναι απ’ τους αρχαιότερους λαούς της Ευρώπης.

Επίσης ιδιαιτερότητες έχει η Καταλονία. Η Καταλανική γλώσσα είναι κάτι μεταξύ της ισπανικής (Καστιγιάνικα) και της γαλλικής. Στην περίπτωση της Καταλονίας όμως υπεισέρχεται και ο οικονομικός παράγοντας αφού η Καταλονία είναι η πιο πλούσια περιφέρεια της Ισπανίας (άκουσα στην τηλεόραση πως αν η Καταλονία ήταν ανεξάρτητη θα ήταν η 7^η οικονομία της Ευρώπης!).

Οι Καταλανοί λοιπόν διατείνονται ότι το ισπανικό κράτος τους εκμεταλεύεται γιατί πληρώνουν πολλούς φόρους και λαμβάνουν πίσω λίγες παροχές. Συν το ότι η οικονομική κρίση και η ανεργία έχει θολώσει και εκεί τα νερά και μπορούν πιο εύκολα να ψαρεύουν και εκεί οι κάθε είδους λαϊκιστές.

Η Καταλονία είναι αναμφισβήτητα πολύ εύρωστη οικονομικά. Αλλά πως έφτασε να γίνει;

Είχα πριν αρκετά χρόνια μια καθηγήτρια ισπανικών, τη Γκλόρια, σε ένα πρόγραμμα εκμάθησης ισπανικών σε ενήλικους. Μας έλεγε λοιπόν η Γκλόρια, που καταγόταν απ’ τη Σεβίλλη, ότι το ίδιο το ισπανικό κράτος έδωσε βαρύτητα στην ανάπτυξη ενός διαφορετικού τομέα σε κάθε περιφέρεια, τις εξειδίκευσε θα λέγαμε.

Έτσι η Χώρα των Βάσκων είναι η καρδιά της ισπανικής βιομηχανίας, η Ανδαλουσία της αγροτικής παραγωγής και πάει λέγοντας. Στην Καταλονία βαρύτητα δόθηκε στον τουρισμό (και στη βιομηχανία) και η Καταλονία άνθισε οικονομικά και αναπτύχθηκε.

Συνέβαλε τα μέγιστα σ’ αυτό και η διοργάνωση από τη Βαρκελώνη των Ολυμπιακών αγώνων το 1992 (με έξοδα όλων των Ισπανών φορολογούμενων φυσικά) που μεταμόρφωσε την πόλη (έως σήμερα εκείνοι οι Ολυμπιακοί αγώνες αποτελούν παράδειγμα για το πώς η διοργάνωση Ολυμπιακών αγώνων μπορεί να μεταμορφώσει την πόλη που τους διοργανώνει).

Άρα, αν τα έλεγε καλά η Γκλόρια, το ίδιο το ισπανικό κράτος, ή για να το πω καλύτερα, όλοι οι Ισπανοί φορολογούμενοι έκαναν τη Βαρκελώνη αυτό που είναι σήμερα: από τις ομορφότερες και πιο ενδιαφέρουσες πόλεις της Ευρώπης.

Στην Καταλονία λοιπόν, πρώτη δύναμη είναι το εθνικιστικό κόμμα του Προέδρου Άρτουρ Μας. Την Κυριακή διεξήχθησαν εκεί τοπικές εκλογές και πρώτη δύναμη αναδείχθηκε πάλι το εθνικιστικό κόμμα αλλά η δύναμή του μειώθηκε σε 50 βουλευτές από 62 που κατείχε προηγουμένως, στην περιφερειακή συνέλευση των 135 εδρών.

Η πλειοψηφία που επιθυμούσε το εθνικιστικό κόμμα της Καταλονίας δεν ήρθε και η απόσχιση από την Ισπανία μοιάζει να απομακρύνεται. Ο ίδιος ο Πρόεδρος Άρτουρ Μαρς το παραδέχθηκε.

Μου έχει μείνει απωθημένο να επισκεφτώ κάποτε τη Βαρκελώνη. Το είχα σχεδιάσει για την άνοιξη του 2010 αλλά δεν ήταν γραφτό. Θα πάω κάποτε όμως!

Αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι θα ήθελα να επισκεφτώ τη Βαρκελώνη της «Σκιάς του Ανέμου» (του καλύτερου μυθιστορήματος που έχω διαβάσει) αν αυτή ήταν εκτός Ισπανίας…

* Ο τίτλος φυσικά είναι δανεισμένος απ’ το βιβλίο του Τζορτζ Όργουελ.