Ξεκινώντας πάλι απ’ την αρχή

Ας προσπαθήσουμε σήμερα να δούμε ή να ανακαλύψουμε την αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων.

Οικονομικές κρίσεις υπήρξαν εκατοντάδες σε όλο τον κόσμο και θα συνεχίσουν να υπάρχουν πολλές. Καμία όμως, όσο σοβαρή και αν ήταν, δεν κράτησε για πάντα. Πάντα η οικονομία ανέκαμπτε και η χώρα προσπαθούσε ξανά να βρει τους ρυθμούς της, τους νέους ρυθμούς της, γιατί κάθε οικονομική κρίση έφερνε και μεγάλες αλλαγές σε ολόκληρη την κοινωνία, στην οικονομία της, στο πολιτικό της σύστημα, στη δημόσια διοίκησή της, παντού.

Έτσι θα γίνει και εδώ και η Ελλάδα θα ξεκινήσει από νέα αφετηρία και ελπίζω να ακολουθήσει άλλη πορεία αυτή τη φορά, σε πιο στέρεες βάσεις και στηριγμένη στις πραγματικές της δυνατότητες. Γιατί η εικονική πραγματικότητα, η επίπλαστη ευδαιμονία, μέσα στην οποία ζούσαμε, κατέρρευσε ήδη και το τέλος της κρίσης θα σηματοδοτήσει την απαρχή μιας νέας τάξης πραγμάτων.

Η κυριότερη αλλαγή θα είναι ότι πλέον η Ελλάδα θα παράγει και οι κάτοικοί της θα έχουν μάθει να ζουν με αυτά που παράγουν. Πριν την κρίση ΚΑΙ δεν παραγάγαμε ΚΑΙ είχαμε την απαίτηση να ζούμε πλούσια.

Πως γίνονταν αυτό; Μα με δανεικά φυσικά. Αυτό όμως δεν μπορούσε να συνεχιστεί για πάντα και πραγματικά το σύστημα έφτασε στα όριά του και η φούσκα έσκασε.

Τώρα η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί, σε ένα χαμηλό επίπεδο είναι η αλήθεια γιατί αυτές είναι οι πραγματικές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας, αλλά θα σταθεροποιηθεί. Ε, πώς να το κάνουμε, η χώρα μας είναι φτωχή και δεν σηκώνει τους μισθούς και τις παροχές που είχαμε πριν την κρίση. Ας δουλέψουμε και ας αλλάξουμε νοοτροπία για να την κάνουμε πλούσια και τότε ζητάμε παροχές.

Το πρόβλημα βασικά θα το έχουν όσοι έχουν πάρε δώσε με το εξωτερικό (όπως εγώ καλή ώρα) γιατί τα εισοδήματα του παρελθόντος πέθαναν και θα είμαστε φτωχότεροι σε σχέση με ότι ήμασταν – αφού οι άλλοι θα έχουν μείνει σταθεροί. Στο εσωτερικό θα τα κουτσοβολεύουμε αφού με λιγότερα θα απολαμβάνουμε περισσότερα απ’ ότι τώρα – είπαμε, η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί σ’ ένα, χαμηλό έστω, σημείο.

Ας το πάρουμε απόφαση: η Ελλάδα δεν έχει να ανταγωνιστεί τις ανεπτυγμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, αλλά τις ευρωπαϊκές χώρες της δεύτερης ταχύτητας ας την πούμε (τύπου Πολωνίας, Τσεχίας και Βουλγαρίας και ας μας πέφτει βαρύ).

Και δυστυχώς η Ελλάδα υπολείπεται σε ανταγωνιστικότητα σε σχέση με αυτές τις χώρες.
Ερέθισμα για τα σημερινά μου έδωσε ένα αισιόδοξο άρθρο που διάβασα (το πρώτο αισιόδοξο μετά από πολύ καιρό). Καμιά άλλη χώρα της ευρωζώνης δεν αύξησε τόσο πολύ τις εξαγωγές στο πρώτο εξάμηνο του 2012 όσο η Ελλάδα. Σύμφωνα με τη Eurostat το ποσοστό αυτό κυμαίνεται στο 12%. Αυτό βέβαια σε απόλυτους αριθμούς δεν είναι τόσο εντυπωσιακό αφού οι εξαγωγές είχαν πέσει τόσο πολύ που ακόμα και με την αύξηση του 12% το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας φυσικά παραμένει αρνητικότατο.

Όμως γεγονός είναι ότι η κρίση αναγκάζει πολλούς Έλληνες να σκεφθούν διαφορετικά και να στραφούν στην αγορά εκεί που μέχρι λίγα χρόνια πριν παρήγαγαν αγροτικά προϊόντα απλά και μόνο για να εισπράξουν τις αντίστοιχες επιδοτήσεις.

Ή περίμεναν να διοριστούν στο δημόσιο για να μην παράγουν τίποτα.

Μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε τώρα αλλά με το τέλος της κρίσης θα έχει καταρρεύσει το (αμφίδρομο, να μην τα ξαναλέμε) πελατειακό σύστημα που ταλάνισε τη χώρα για πάνω από 150 χρόνια.

Πολλά πράγματα θα έχουν αλλάξει και τότε θα ξεκινήσουμε απ’ την αρχή πάλι. Πολλοί υποστηρίζουν ότι μόνο μετά μία καταστροφή μπορούμε να ξεκινήσουμε πάλι απ’ την αρχή. Αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση όμως: να ξεκινήσουμε απ’ την αρχή χωρίς να χρειαστεί να καταστραφεί η χώρα. Και η Ελλάδα θα αντέξει. Η χώρα κλυδωνίστηκε (δεν είναι και λίγο, θα έχουμε να λέμε ότι ζήσαμε την πιο μεγάλη οικονομική κρίση που πέρασε χώρα μεταπολεμικά – δεν είναι δικά μου λόγια αυτά, τα άκουσα σε ένα ξένο κανάλι), η κοινωνία υπέφερε και μεταλλάχτηκε, τα άκρα ενισχύθηκαν, αλλά η Ελλάδα δεν καταστράφηκε.

Αρκεί να ξεπεραστεί η σημερινή κρίση, γι’ αυτό και προσωπικά δεν είμαι αντίθετος στη λήψη μέτρων εξυγίανσης, αν αυτά είναι απαραίτητα. Περισσότερο φοβάμαι αυτούς που είναι εναντίον γιατί λαϊκίζουν. Πρέπει να πληρώσουμε τον λογαριασμό των όσων κακώς απολαμβάναμε για χρόνια, αυτή είναι η πικρή αλήθεια.

Κεκτημένα θα πει κάποιος. Μαγική λέξη στην Ελλάδα. Μόνο που αυτά τα «κεκτημένα» βασίστηκαν σε πολύ λάθος δεδομένα.

Κακή η γενικότερη μείωση των εισοδημάτων εξαιτίας των μέτρων, αλλά εκείνοι που υποφέρουν περισσότερο είναι οι άνεργοι. Και ξεπέρασμα της κρίσης, άρα και μείωση της ανεργίας, χωρίς τη λήψη μέτρων δεν γίνεται.