Σαν σήμερα: 2 Ιουνίου 1865, το τέλος του αμερικανικού εμφύλιου (μέρος Ι)

Σαν σήμερα, στις 2 Ιουνίου 1865, οι δυνάμεις του στρατηγού Έντμουντ Κίρμπυ Σμιθ παραδίδονται στο Γκάλβεστον του Τέξας και έτσι σημαίνει η λήξη του Αμερικανικού Εμφυλίου.

Ο αμερικάνικος εμφύλιος είναι ένα μεγάλο γεγονός, στο οποίο νομίζω δεν έχουμε δώσει τη βαρύτητα και τη θέση που του πρέπει στην Ιστορία, γιατί αυτός έκανε τις ΗΠΑ Κράτος.

Και οι ΗΠΑ, είτε το θέλουμε είτε όχι, είναι αυτή τη στιγμή ο κυρίαρχος, ο πλανητάρχης. Και το λέω αυτό ανεξάρτητα απ’ την όποια άποψη έχω για τον μέσο Αμερικάνο, κλείνει η πρώτη παρένθεση.

Πριν από τον εμφύλιο οι ΗΠΑ ήταν μία χαλαρή, χαλαρότατη συνομοσπονδία Πολιτειών.

Οι ηγέτες του Αμερικανικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας και ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται πως είχαν την αυτογνωσία (και είναι πολύ σημαντικό να έχεις το γνώθι σαυτόν) ότι στις ΗΠΑ δεν μπορεί να εφαρμοστεί το μοντέλο του Κράτους που στηρίζεται στο Έθνος.

Σήμερα βέβαια ότι οι Αμερικάνοι θεωρούν ότι αποτελούν Έθνος αλλά ας μην ανοίξω τώρα αυτό το θέμα γιατί θα παρεκτραπώ απ’ αυτό που θέλω να γράψω σήμερα οπότε ας κλείσω και τη δεύτερη παρένθεση.

Ξεκινώντας να γράφω συνειδητοποίησα ότι έχουμε ορισμένα στερεότυπα για τον αμερικανικό εμφύλιο και επειδή όπως μαθαίναμε και εμείς οι παλιοί τεταρτοδεσμίτες, «το στερεότυπο είναι μια απλουστευμένη αντίληψη που συχνά κατέχουν από κοινού οι άνθρωποι για μια άλλη ομάδα εξαιτίας της ελάχιστης ή περιορισμένης γνώσης των πραγμάτων», σχεδόν πάντα οι στερεοτυπικές αντιλήψεις είναι λανθασμένες.

Στερεότυπο πρώτο λοιπόν: Οι Βόρειοι ήταν οι καλοί της ιστορίας και οι Νότιοι οι κακοί.

Εγώ πιστεύω ότι σ’ έναν πόλεμο σπάνια έως ποτέ δεν υπάρχουν καλοί και κακοί και απ’ τα λίγα που διάβασα για τις ανάγκες αυτής εδώ της ανάρτησης συμπέρανα ότι οι Βόρειοι πολύ απείχαν απ’ το είναι οι καλοί της υπόθεσης, ούτε καν οι καλύτεροι απ’ τους δύο δεν ήταν μάλλον.

Στερεότυπο δεύτερο: Κύρια αιτία του πολέμου ήταν η αντίθεση των Βορείων στη δουλεία, η οποία ήταν πολύ διαδεδομένη στο Νότο.

Εδώ θέλει πιο πολύ γράψιμο αφού εδώ βρίσκεται και το ζουμί αυτής της ιστορίας.

Η αντίθεση Βορρά-Νότου στο θέμα της δουλείας όντως υπήρχε αλλά και αυτή με τη σειρά ήταν αποτέλεσμα και όχι η αιτία που γεννάει τα αποτελέσματα.

Το Κράτος που υπήρχε ήταν πολύ χαλαρό και αποκεντρωμένο, οι αρμοδιότητες του Προέδρου περιορισμένες και η κάθε Πολιτεία ήταν στην ουσία ξεχωριστό Κράτος, με δικές της πολιτικές, κυρίως στον τομέα της οικονομίας.

Ο Νότος, λόγω κλίματος, ευνόησε τις αγροτικές καλλιέργειες και ειδικά τις μεγάλες βαμβακοφυτείες.

Το βαμβάκι ήταν η πρώτη ύλη ένδυσης για την εποχή και ο αμερικάνικος Νότος, εκτός από εφοδιαστής όλου του Βορρά, εξήγαγε τεράστιες ποσότητες και στην Ευρώπη. Δημιουργήθηκε έτσι μία τάξη πλούσιων γαιοκτημόνων, που δεν περιλάμβανε φυσικά το σύνολο των Νοτίων αλλά οπωσδήποτε ένα σεβαστό ποσοστό του πληθυσμού.

Η εργασία στις βαμβακοφυτείες ήταν τότε σχεδόν εκ ολοκλήρου χειρονακτική και τόσο μεγάλες εκτάσεις δεν μπορούσαν να καλλιεργηθούν χωρίς το εργαλείο της δουλείας.

Στον Βορρά υπήρχαν επίσης νέγροι δούλοι αλλά η οικονομία αναπτύχθηκε γύρω από την βιοτεχνία και βιομηχανία της οποίας η εργατική μάζα προήλθε από τους φτωχούς αποίκους που συνέρρεαν συνεχώς, κυρίως από την Ιρλανδία.

Η τάξη αυτή των αποίκων παρουσίαζε ένα εξαιρετικά εκμεταλλεύσιμο ανθρώπινο υλικό που εργαζόταν κάτω από πολύ άσχημες συνθήκες διαβίωσης και αμοιβής. Όπως έλεγαν και μερικοί, τόσο ο Βορράς όσο και ο Νότος αναπτύχθηκαν χάρη σε δούλους, οι μεν λευκούς και οι δε μαύρους.

Αλλά το διαφορετικό στοιχείο ήταν ότι αυτοί οι «λευκοί δούλοι» μπορούσαν να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα και οι απόγονοί τους θα γίνονταν πολίτες των ΗΠΑ. Έτσι σε λίγα χρόνια, ο Βορράς ήταν μια πυκνοκατοικημένη βιομηχανική λευκή περιοχή της οποίας τα συμφέροντα συγκρούονταν με τον Νότο.

Και γιατί συγκρούονταν;

Γιατί ενώ τα αγροτικά προϊόντα του Νότου ήταν απαραίτητα για τον Βορρά που δεν μπορούσε να επιβιώσει χωρίς αυτά, τα βιομηχανικά προϊόντα του Βορρά έβρισκαν ισχυρό ανταγωνισμό στην τοπική αγορά αφού ο Νότος, εκτός από το να εξάγει, εισήγαγε μαζικά βιομηχανικά προϊόντα από την Ευρώπη.

Και επειδή για να προστατεύσουν την παραγωγή τους οι ΗΠΑ επέβαλαν δασμούς και φόρους στις εισαγωγές, ποιος την πλήρωσε;

Αυτοί που έκαναν κυρίως τις εισαγωγές, οι Νότιοι δηλαδή.

Και το χειρότερο για το Νότο ήταν ότι δεν μπορούσε να διορθώσει με «πολιτικά» μέσα την κατάσταση αφού ο Βορράς, σαν πιο πυκνοκατοικημένος, είχε πάντα τον πρώτο λόγο στην εκλογή της κεντρικής Κυβέρνησης της Ουάσιγκτον.

«Έτσι είστε; Ε, και μεις θα αποσχιστούμε!» σκέφτηκαν οι Νότιοι και αφού προηγήθηκαν διάφορα επεισόδια, δέκα Πολιτείες του Νότου κήρυξαν την απόσχισή τους απ’ τις ΗΠΑ το 1861.

Συνεχίζεται…