Τι είναι τελικά ο (Νεο)Έλληνας;

Από πολύ καιρό πριν (όχι μόνο από τότε που άρχισα να γράφω εδώ) με απασχολεί τι είναι τελικά ο Έλληνας (παρεμπιπτόντως χτες είχαμε μια σχετική συζήτηση στο καφενείο που πάω για να παράξω νευροϋποδοχείς και να συνθέσω νέες πρωτεΐνες, όπως έγραφα και στις 20 του περασμένου Σεπτέμβρη).

Είχα διαμορφώσει κάποια άποψη, αλλά προχτές διάβασα και κάποια πράγματα που έγραψε ένας Αμερικανός δικαστής πριν 70 χρόνια λέει, κάποιος Κέλλυ αγνώστων λοιπών στοιχείων, κάνοντας ένα πορτρέτο του Έλληνα που πολλά από αυτά με βρίσκουν 100% σύμφωνο.

Καταρχάς θα χρησιμοποιήσω εδώ τη λέξη «Έλληνας» για να καταλαβαινόμαστε, αν και αυτό σηκώνει πολύ συζήτηση. Και δεν το λέω από πλευράς θεωριών αν τελικά είμαστε απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων μπλα μπλα (σ’ αυτή την περίπτωση θα χρησιμοποιούσα έναν περιφραστικό όρο όπως «Οι κάτοικοι της σύγχρονης Ελλάδας» ή «Αυτοί που αν τους ρωτήσεις «τι είσαι;» θα σου απαντήσουν «Έλληνας». Πολύ πολύπλοκο βγαίνει, μπέρδεμα θα ήταν τελικά).

Θέλω να πω απ’ την αρχή ότι δεν είμαι αρνητικά διακείμενος προς τον Έλληνα, όπως ίσως νομίζουν όσοι διαβάζουν τακτικά όσα γράφω εδώ. Το αντίθετο, νομίζω ότι ο Έλληνας έχει καλή «μαγιά», πρώτη ύλη, πώς να το πω, αλλά μετά το ψήσιμο βγήκε άστα να πάνε.

Λέγοντας ότι ο Έλληνας «έχει καλή μαγιά» δεν εννοώ ότι όλοι οι Έλληνες έχουν την ίδια «καλή μαγιά», άλλωστε δεν πιστεύω ότι υπάρχουν καλοί και κακοί λαοί από τη φύση τους.

Απλώς αυτά που θα αναφέρω, χαρακτηρίζουν για μένα την πλειοψηφία των Ελλήνων.

Θέλετε λόγω του αρχαίου μας παρελθόντος (ή μάλλον της μνήμης αυτού, γιατί είναι γελοίο να λέμε ότι έχουμε ορισμένες αρετές μόνο και μόνο γιατί κατοικούμε στον ίδιο χώρο που κατοικούσε στο παρελθόν μια ομάδα ανθρώπων που ονομάζονταν επίσης «Έλληνες», (ακόμα και αν καταγόμαστε απ’ αυτούς τελικά), θέλετε λόγω της γεωγραφικής μας θέσης (ούτε υιοθετήσαμε τις ακρότητες της «Δύσης», αλλά ούτε και είμαστε «Ανατολίτες» όπως λένε πολλοί), πάντως για μένα οι Έλληνες έχουν περισσότερες «αρετές» από «ελαττώματα».

Πάνω απ’ όλα αυτό που λέμε «φιλότιμο».

Ξέρετε, η λέξη αυτή είναι πολύ δύσκολο να μεταφραστεί ή έστω να περιγραφεί σε άλλη γλώσσα (το έζησα αυτό το πρόβλημα γιατί η γυναίκα μου είναι ξένη) και μόνο αν η ελληνική είναι η μητρική σου γλώσσα μπορείς να καταλάβεις τι σημαίνει η λέξη «φιλότιμο».

Γεγονός είναι ότι εγώ πιστεύω ότι ο Έλληνας έχει φιλότιμο. Όσοι το διαβάσουν αυτό και έχουν τα ελληνικά μητρική γλώσσα – δεν αρκεί να μιλάνε ελληνικά σαν ξένη γλώσσα – θα καταλάβουν τι εννοώ.

Από κει και πέρα, να τι άλλο είπε αυτός ο Κέλλυ (μερικά από αυτά που είπε τουλάχιστον) και με βρίσκουν σύμφωνο:

- Προ του δικαστηρίου της αδεκάστου Ιστορίας ο Έλλην απεκαλύφθη ανέκαθεν κατώτερος των περιστάσεων, καίτοι από απόψεως διανοητικής κατείχε πάντοτε τα πρωτεία.

- Ο Έλλην είναι ευφυέστατος, αλλά και αισθηματίας, δραστήριος αλλά και αμέθοδος, φιλότιμος αλλά πλήρης προλήψεων, θερμόαιμος, ανυπόμονος, αλλά και πολεμιστής.

κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ. και συνεχίζει:

Παράδοξον πλάσμα, ατίθασσον, περίεργον, ημίκαλον, ημίκακον, ασταθές, αβέβαιων διαθέσεων, εγωπαθές και σοφόμωρον ο Έλλην.

Οικτήρετέ τον, θαυμάσατέ τον αν θέλετε, ταξινομήσατέ τον αν ημπορείτε. (Ταξινομήστε τον αν μπορείτε, μεταφράζω εγώ στην καθομιλουμένη).