Σαν σήμερα (δηλαδή, σαν χθες): οι εκλογές της 16ης Δεκεμβρίου 1923 (μέρος 2ο)

Τα γεγονότα που ακολούθησαν έμειναν γνωστά σαν «Εθνικός Διχασμός». Ο πρωθυπουργός Βενιζέλος ανακοίνωσε στο λαό την πλήρη διαφωνία του με τους χειρισμούς του Στέμματος. Τέθηκε επικεφαλής επανάστασης στη Θεσσαλονίκη (το λεγόμενο Κίνημα της Εθνικής Άμυνας με την τριανδρία Βενιζέλου-Δαγκλή-Κουντουριώτη) και σύνθημα «δεν στρεφόμαστε εναντίον του Βασιλιά, αλλά εναντίον των Βουλγάρων». Αμέσως η προσωρινή Κυβέρνηση που σχηματίστηκε από το Κίνημα κήρυξε τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις.

Αυτό ήταν. Η Ελλάδα κόβεται στα δύο. Απ‘ το ένα μέρος  το «Κράτος της Θεσσαλονίκης» που περιλάμβανε τη Μακεδονία, την Κρήτη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και από το άλλο μέρος η «Κυβέρνηση των Αθηνών», που ασκούσε εξουσία στην Παλιά Ελλάδα.

Η Κυβέρνηση των Αθηνών άσκησε ένα πραγματικό πογκρόμ κατά των Βενιζελικών με τους απολυθέντες στρατευσίμους (τους διαβόητους «επιστράτους») που είχε οργανώσει ο Ιωάννης Μεταξάς σε παρακρατικές ομάδες (τα γεγονότα έμειναν γνωστά ως «Νοεμβριανά»), τον Δεκέμβρη η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας αναθεμάτισε και αφόρισε τον Βενιζέλο, οι Γάλλοι αναμίχθηκαν στη διαμάχη (εντελώς παράνομα και αυθαίρετα), βομβάρδισαν με τα θωρηκτά τους περιοχές  της Αθήνας και αποβίβασαν 3.000 άνδρες στον Πειραιά.

Απέκλεισαν δε και όλα τα λιμάνια των πόλεων που ήταν υπό την εξουσία της Κυβέρνησης των Αθηνών  με αποτέλεσμα η Αθήνα να λιμοκτονήσει.

Έτσι λοιπόν το «Κράτος της Θεσσαλονίκης» (ας το πούμε έτσι) επικράτησε και η Ελλάδα σύρθηκε στον 1^ο Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ…

Επειδή όμως δεν είναι παραμύθι αλλά Ιστορία, έχει και συνέχεια: Η Αντάντ κέρδισε τον πόλεμο και έτσι η λήξη του βρήκε την Ελλάδα στο στρατόπεδο των νικητών.

Η Ελλάδα κέρδισε το 1920, με τη Συνθήκη των Σεβρών, την Ίμβρο, την Τένεδο και τη Θράκη (απ’ τη Βουλγαρία). Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή και θα μπορούσε να προσαρτηθεί από την Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια, με δημοψήφισμα.

Στις 1 Νοεμβρίου 1920 διεξάγονται εκλογές και νικητής αναδεικνύεται η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις. Ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος,  που λίγους μήνες πριν είχε ουσιαστικά δημιουργήσει την Ελλάδα των «δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» δεν εκλέχθηκε ούτε βουλευτής. Πρόκειται για το πιο περίεργο και απροσδόκητο, και όπως αποδείχθηκε δύο χρόνια αργότερα, μοιραίο, αποτέλεσμα ελληνικών εκλογών.

Μοιραίο όχι μόνο γιατί έχασε ο Βενιζέλος, αλλά γιατί ήρθαν στα πράγματα οι οπαδοί του Κωνσταντίνου, τον οποίο Κωνσταντίνο οι Αγγλογάλλοι δεν ήθελαν να δουν ούτε σε πορτραίτο. Εντάξει, ο λαός είχε μπουχτίσει από τους συνεχείς πολέμους και ήθελε ειρήνη, αλλά αφού οι Αγγλογάλλοι έκαναν τότε κουμάντο, ήταν να τους πας κόντρα; Γι’ αυτό πολλοί λένε ότι όταν ιστορικά ο ελληνικός λαός κρίθηκε να πάρει μια κρίσιμη απόφαση, πάντα πήρε τη λανθασμένη.

Οι Αγγλογάλλοι λοιπόν μας εγκατέλειψαν, οδηγηθήκαμε στη μικρασιατική τραγωδία το 1922, τον Σεπτέμβριο του 1922 κηρύχθηκε επανάσταση από τα ελληνικά στρατεύματα υπό τους Πλαστήρα, Γονατά και Φωκά, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος παραιτήθηκε και ανέλαβε ο γιος του Γεώργιος, στις 16 Νοεμβρίου εκτελέστηκαν στο Γουδί οι «έξι» (πολιτικοί και στρατιωτικοί) που είχαν καταδικαστεί από στρατοδικείο ως υπεύθυνοι για την καταστροφή (αν και αυτοί οι έξι δεν ήταν λιγότερο πατριώτες από αυτούς που τους καταδίκασαν, έτυχε όμως να είναι στα πράγματα την επίμαχη περίοδο και, να το πούμε κοινώς, «δεν τους βγήκε το παιχνίδι»).

Το «Κίνημα του 1922» είχε καλέσει στο μεταξύ τον Βενιζέλο, ο οποίος και ανέλαβε να εκπροσωπήσει τη χώρα όπου χρειαζόταν σε διεθνείς διαπραγματεύσεις (αυτός υπέγραψε τον Ιούλιο του 1923 τη Συνθήκη της Λωζάνης με την οποία η Ελλάδα έδινε πίσω στην Τουρκία την Ανατολική Θράκη, την Ίμβρο, την Τένεδο και την περιοχή της Σμύρνης) και προκήρυξε εκλογές για τις 16 Δεκεμβρίου 1923.

Από τις εκλογές αυτές απείχαν οι Αντιβενιζελικοί, ο Βενιζέλος σχημάτισε Κυβέρνηση που όμως αποδείχθηκε βραχύβια και τον Φεβρουάριο του 1924 έφυγε για το Παρίσι…

Η Ιστορία βέβαια δεν σταματάει εκεί αλλά αυτά είναι που μας ενδιαφέρουν για σήμερα.

Ο Βενιζέλος έχει ηρωοποιηθεί σήμερα, για να μην πω αγιοποιηθεί, αλλά ήταν μια τουλάχιστον αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Ήταν αυταρχικός και δεν έτρεφε και πολύ μεγάλο σεβασμό στη δημοκρατία, τουλάχιστον όχι τόσο όσο νομίζουμε.

Ποιος ξέρει ότι ο Βενιζέλος πέθανε στην εξορία το 1936, καταδικασμένος ερήμην εις θάνατο για την ενθάρρυνση στρατιωτικού κινήματος με στόχο την ανατροπή της εκλεγμένης Κυβέρνησης Τσαλδάρη;

Ήταν όμως, χωρίς αμφιβολία προικισμένος, αποτελεσματικός και, τελικά, επιτυχημένος πολιτικός.

Πώς να το κάνουμε, τα είχε καλά με τους ισχυρούς της εποχής και αν κέρδιζε στις εκλογές του 1920, μάλλον η Ελλάδα θα γλίτωνε τη μικρασιατική καταστροφή.

Τελικά η Ιστορία πραγματικά διδάσκει. Ξεκίνησα να γράφω στο άσχετο, με αφορμή την επέτειο των εκλογών της 16^ης Δεκεμβρίου 1923 και μου προέκυψε ο παραλληλισμός με τη σημερινή εποχή.